​Blokady
korespondencji 

"POSTSPERRA"

​ Odcięta od miasta ludność getta zaczęła wykorzystywać pocztę przede wszystkim do kontaktu ze znajomymi i próśb o paczki żywnościowe. Przede wszystkim kontaktowano się z sąsiadami z Łodzi. Przybrało to tak masowy obrót, że 3 czerwca 1940 r. władze niemieckie zakazały przysyłania paczek z miasta, zachęcając do wysyłania równowartości produktów w gotówce. Pieniądze należało wpłacać na specjalne konto getta w miejskiej kasie. Paczki żywnościowe mogły być jedynie wysyłane z zagranicy, pod którą rozumiano również Generalne Gubernatorstwo.

W połowie lipca 1940 r., wprowadzono pierwszą blokadę korespondencji, określaną w getcie „Postsperrą”. Uzasadniono ją wymogami sanitarnymi, a mianowicie wybuchem epidemii czerwonki. 

​ Wstrzymanie ruchu pocztowego zostało uchylone od 16 września, przy czym do obrotu dopuszczone były karty pocztowe, listy do 20 gram w niezaklejonych kopertach oraz telegramy. W dalszym ciągu nie wolno było przysyłać paczek z żywnością, a jedynie przesyłki pieniężne. Restrykcyjnie podchodzono do adresu nadawcy, który musiał zostać wpisany przy okienku pocztowym po okazaniu dokumentów. Był to zabieg wymuszający autocenzurę korespondencji. 

Interesant przy okienku pocztowym
(Archiwum Państwowe w Łodzi)

​ Zakaz korespondencji objął deportowanych do getta jesienią 1941 r. Żydów z Rzeszy i Protektoratu. Władza niemiecka pozwoliła im korzystać z usług pocztowych dopiero 4 grudnia, sześć tygodni od chwili dotarcia do getta pierwszego transportu.

​Druga całkowita blokada korespondencji

​ 1942 r. Nastąpiła w chwili, gdy w Chełmnie nad Nerem uruchomiono ośrodek masowej zagłady i wkrótce miały tam trafić transporty z getta. Wprowadzenie „postsperry” pozornie łączono z zalewem korespondencji wysyłanej przez Żydów z miast europejskich, której nie była w stanie obsłużyć poczta w getcie i poczta Rzeszy. W rzeczywistości starano się zablokować przekazywanie informacji na zewnątrz. Była to blokada odcinająca getto od świata zewnętrznego do 9 maja 1944 r.

​​Wstrzymanie obrotu pocztowego

Kronika getta łódzkiego, 1-5 stycznia 1942 r.​​
"W dniu 5 bm. Wydział Pocztowy Przełożonego Starszeństwa Żydów otrzymał od władz zarządzenie wstrzymania obrotu pocztowego bez względu na rodzaj korespondencji i miejsca nadania. Od 5 bm. tym samym obrót pocztowy wszelkiego rodzaju poza getto zostaje wstrzymany. Hiobowa ta wiadomość błyskawicznie rozniosła się po getcie, wywierając przygnębiające wrażenie, szczególnie silne u nowej ludności getta, która stosunkowo najwięcej korzystała z usług poczty, a co najważniejsze, otrzymywała przekazy pieniężne, stanowiące dla większości podstawowe źródło utrzymania. Jak przedstawiać się będzie sprawa zleceń i korespondencji kierowanej do getta na razie jeszcze nie wiadomo. Warto przypomnieć, iż od czerwca 1940 r. getto pozbawione było, na przeciąg dwa i pół miesiąca, możności korzystania z poczty w ruchu nadawczym […]. Na temat wstrzymania obrotu pocztowego wytworzyły się różne wersje, przy czym podstawą zainteresowania jest kwestia, czy zarządzenie to ma jedynie charakter lokalny, czy też podpada pod ogólnokrajowe restrykcje. A poza tym rozważano na temat przyczyn najnowszej restrykcji.” 

​ Obwieszczenie informujące o wstrzymaniu ruchu pocztowego zostało opublikowane trzy dni później, 8 stycznia 1942 r. Warto zwrócić uwagę, że blokadą nie zostały objęte przekazy pocztowe. Władzom okupacyjnym zależało na przysyłaniu do getta pieniędzy. Odbiorcy otrzymywali bowiem równowartość w bezwartościowej walucie getta, a realne pieniądze służyły do rozliczeń z niemieckim Zarządem Getta. 

​NIEDORĘCZONE POCZTÓWKI

​​ W zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi zachowało się zbiór pocztówek, które zostały dostarczone przez Pocztę Rzeszy do getta, jednak nie dotarły do adresatów, ze względu na wprowadzony zakaz korespondencji. W tekstach powtarza się zaniepokojenie wywołane brakiem wiadomości od najbliższych.