Wydział
Filatelistyczny powstał 9 października 1941 r. na polecenie władz
niemieckich w celu skupywania kolekcji znaczków pocztowych. Osobą
zainteresowaną tego rodzaju grabieżą był z pewnością Hans
Biebow naczelnik niemieckiego zarządu getta, z
zamiłowania filatelista.
Wydział był
oficjalnie częścią Banku Skupu (Einkaufstelle), instytucji
powołanej do kupowania od mieszkańców getta wartościowych
przedmiotów. Brak pieniędzy na wykupienie racji żywnościowych
sprawiał, że sprzedawano po zaniżonych cenach rodzinną biżuterię,
futra i dewizy.
Wydział
Filatelistyczny miał swoją siedzibę się przy oddziale pocztowym
przy ul. Rybnej 1, a jego kierownikiem był Jakub Dawidowicz.
Pracowało w nim od 9 do 10 osób, przy czym jedynie trzy osoby były
zatrudnione na stałe. Do ich dyspozycji dostarczono niezbędne
katalogi i pisma fachowe oraz narzędzia do oceny zbiorów, na
przykład lampę kwarcową.
Znaczki skupywano za około
20% ich rzeczywistej wartości katalogowej, płacąc w dodatku walutą
getta, tzw. „chaimkami”. Według cen katalogowych natomiast
następowało rozliczenie z niemieckimi firmami filatelistycznymi –
kontrahentami Gettoverwaltung. Szczególnie wartościowe egzemplarze
przywieźli kolekcjonerzy spośród Żydów deportowanych z miast
europejskich. Ze zgromadzonych materiałów przygotowywano zbiory i
kolekcje, wysyłając najwartościowsze okazy na aukcje do Poznania
oraz oferując je prywatnym kolekcjonerom. Do grudnia 1943 r. Wydział
skupił materiał filatelistyczny za kwotę ok. 30 tys. marek oraz
przekazał władzom niemieckim wykonane zamówienia i gotowe kolekcje
na sumę 25 tys. marek.
W listopadzie
1942 r. Wydział otrzymał zadanie przygotowywania pakietów ze
znaczków pocztowych zakupionych w getcie na prezenty świąteczne
wręczane przez niemiecki zarząd getta. Podobne zamówienie w
kolejnym roku opiewało aż na 20 tys. pakietów po 50 znaczków,
jednak do świąt udało się skompletować jedynie 6500 zestawów.
Najwyraźniej kolekcjonerzy getta wymielili już swoje zbiory na
żywność, i również znaczki stały się towarem, którego w
getcie brakowało.
W zasobie
Archiwum Państwowego w Łodzi zachowała się korespondencja między
niemieckim zarządem getta (Gettoverwaltung)
a firmami
filatelistycznymi w sprawie zakupu znaczków.
(Archiwum Państwowe w Łodzi)
Zakup i sprzedaż znaczków – dane do Rocznika Statystycznego
(Archiwum Państwowe w Łodzi)
Zbiory znaczków zakupionych dla Gettoverwaltung
(Archiwum Państwowe w Łodzi)
Materiały z kolekcji Spungen Family Foundation
(Spungen Family Foundation)
Pismo Chaima Rumkowskiego do niemieckiego Zarządu Getta
Dotyczy:
Dział filatelistyczny - dostawa znaczków pocztowych.
W nawiązaniu do pisma nr 2852/br./42. z dnia 29.05.42 r. przesyłam również znaczki wymienione w załączniku, a mianowicie:
7 770 szt.
Cena brutto tych znaczków wynosi 1 156,50 Rm,
cena netto 260,80 Rm.
Znaczki te również pochodzą z konfiskaty znaczków za poleceniem pana Biebowa.
Kolejne znaczki zostaną nadesłane.
Z poważaniem
(–) Ch. Rumkowski
Przełożony Starszeństwa Żydów
w Litzmannstadt
