POCZTA

​Od chwili wyznaczenia Dzielnicy Zamieszkania dla Żydów (Wohngebiet der Juden) miejscy listonosze otrzymali zakaz dostarczania Żydom korespondencji. Wszystkie kierowane do Żydów listy i paczki były dostarczane do biura Przełożonego Starszeństwa Żydów na Bałuckim Rynku z poleceniem ich dalszego dostarczenia. W pierwszym okresie sekretariat Rumkowskiego ogłaszał listę osób, do którzy mieli zgłosić się po przesyłki. Rodziło to ogromne zamieszanie, zwłaszcza wobec palącej potrzeby kontaktu z najbliższymi osadzonymi w getcie. Wiele przesyłek najwyraźniej wracało do adresatów, o czym może świadczyć specjalny stempel z tekstem „Empfänger im Ghetto nicht auffindbar” (Adresat w getcie niemożliwy do odnalezienia). 

Chęć usprawnienia dostarczania korespondencji zadecydowała o utworzeniu 15 marca 1940 r. Wydziału Pocztowego. Instytucja ta bardzo szybko się rozrosła, przejmując obrót nie tylko listów, ale również paczek i przekazów pieniężnych. 

29 marca 1940 r. Mordechaj Chaim Rumkowski wydał Obwieszczenie nr 14 informujące o przejęciu odpowiedzialności za dostarczanie poczty oraz konieczność podawania nowych adresów.

​„Roznoszenie poczty dla ludności żydowskiej pozostaje obecnie w naszej gestii. Wskutek przesiedleń nie znamy nowych adresów odbiorców przesyłek pocztowych. Ponieważ życzeniem każdego odbiorcy jest punktualne i szybkie otrzymywanie poczty, zachodzi konieczność niezwłocznego podania nam bardzo dokładnych nowych adresów. W tym celu udostępniamy w naszym lokalu przy pl. Kościelnym 6 formularze, które należy wypełnić i zwrócić do naszej placówki. Jedynie w ten sposób możliwe będzie punktualne doręczanie poczty osobom posiadającym nowe adresy zamieszkania.”

​(Obwieszczenie nr 14, APŁ, PSŻ 1066, k. 57)

​Powstanie poczty w getcie zostało odnotowane w prasie niemieckiej.

„W getcie działa wewnętrzna poczta; nie jest ono obsługiwane przez pocztę Rzeszy. Żydowska poczta dysponuje własnym budynkiem i skrzynkami na listy.”

​Frankfurter Zeitung, 19 maja 1940 r.

​Strona albumu wykonanego w getcie dokumentująca funkcjonowanie poczty. W górnym lewym rogu fragment niemieckiego kalendarza z 1941 r. ze zdjęciem wypakowywania poczty dla getta z samochodu Deutsche Post.
(​Archiwum Yad Vashem)

​​Karty dokumentujące zmiany adresów
​(Archiwum Państwowe w Łodzi)