Od chwili
wyznaczenia Dzielnicy Zamieszkania dla Żydów (Wohngebiet der Juden)
miejscy listonosze otrzymali zakaz dostarczania Żydom
korespondencji. Wszystkie kierowane do Żydów listy i paczki były
dostarczane do biura Przełożonego Starszeństwa Żydów na Bałuckim
Rynku z poleceniem ich dalszego dostarczenia. W pierwszym okresie
sekretariat Rumkowskiego ogłaszał listę osób, do którzy mieli
zgłosić się po przesyłki. Rodziło to ogromne zamieszanie,
zwłaszcza wobec palącej potrzeby kontaktu z najbliższymi
osadzonymi w getcie. Wiele przesyłek najwyraźniej wracało do
adresatów, o czym może świadczyć specjalny stempel z tekstem
„Empfänger
im Ghetto nicht auffindbar” (Adresat w getcie niemożliwy do
odnalezienia).
Chęć
usprawnienia dostarczania korespondencji zadecydowała o utworzeniu
15 marca 1940 r. Wydziału Pocztowego. Instytucja ta bardzo szybko
się rozrosła, przejmując obrót nie tylko listów, ale również
paczek i przekazów pieniężnych.
29 marca 1940 r.
Mordechaj Chaim Rumkowski wydał Obwieszczenie nr 14 informujące o
przejęciu odpowiedzialności za dostarczanie poczty oraz konieczność
podawania nowych adresów.
„Roznoszenie poczty dla ludności żydowskiej pozostaje obecnie w naszej gestii. Wskutek przesiedleń nie znamy nowych adresów odbiorców przesyłek pocztowych. Ponieważ życzeniem każdego odbiorcy jest punktualne i szybkie otrzymywanie poczty, zachodzi konieczność niezwłocznego podania nam bardzo dokładnych nowych adresów. W tym celu udostępniamy w naszym lokalu przy pl. Kościelnym 6 formularze, które należy wypełnić i zwrócić do naszej placówki. Jedynie w ten sposób możliwe będzie punktualne doręczanie poczty osobom posiadającym nowe adresy zamieszkania.”
(Obwieszczenie nr
14, APŁ, PSŻ 1066, k. 57)
Powstanie poczty w getcie zostało odnotowane w prasie niemieckiej.
„W getcie działa wewnętrzna poczta; nie jest ono obsługiwane przez pocztę Rzeszy. Żydowska poczta dysponuje własnym budynkiem i skrzynkami na listy.”
Frankfurter Zeitung, 19 maja 1940 r.
Karta pocztowa wysłana z getta, rewers
(Spungen Family Foundation)
Karty dokumentujące zmiany adresów
(Archiwum Państwowe w Łodzi)